زحل نیوز، کیوان کاظمینی بروجردی- ۱۱۸ استاد دانشگاه در نامه
ای به رييس جمهوری خواستار توجه بيشتر به محيط زيست شدند که بر اين اساس گردآورنده
اين نامه گفت: بيانات مقام معظم رهبری در ديدار با فعالان عرصه محيط زيست نشان از توجه
ويژه به اين بخش دارد.
زحل نیوز به نقل از ایرنا، حسين آخانی استاد دانشگاه تهران و تهيه کننده نامه محيط زيستی
و گردآورنده امضای آن افزود: مقام معظم رهبری در ديدار با مسوولان و فعالان عرصه محيط
زيست و منابع طبيعی بر حفاظت از اين عرصه ها تاکيد کردند.
وی اظهار کرد: امروزه محيط زيست يکی از دغدغه های اصلی دولت
است و بعد از فرمايشات مقام معظم رهبری قطعا از سوی دولت توجه بيشتری به اين مقوله
خواهد شد.
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: بر اين اساس نامه ای خطاب به
رييس جمهوری تهيه و به امضای ۱۱۸
استاد دانشگاه رسيده است و در آن از دکتر روحانی خواسته شد
تا به محيط زيست توجه ويژه ای داشته باشد.
وی افزود: امروزه محيط زيست نه تنها دغدغه دولت است بلکه جوامع
علمی و افکار عمومی نيز نگران شرايط محيط زيستی کشور هستند بنابراين انجام چنين کارهايی
مانند تهيه نامه های مرتبط تاثير زيادی در حفاظت از آن خواهد داشت.
آخانی گفت: اين نامه از طريق مرکز بررسی استراتژيک رياست جمهوری
به دفتر رييس جمهوری ارسال شده است.
به گفته وی، اين اساتيد خواستار انتقال جاده پارک ملی گلستان،
مطالعه زيست محيطی در خصوص طرح های گردشگری و اخذ تدبير در مورد پروژه های سدسازی شدند
و نسبت به نابودی جنگل ها اظهار نگرانی کردند.
متن نامه اساتيد دانشگاه به رييس جمهوری که در پايگاه خبری
محيط زيست منتشر شده به اين شرح است:
'درست در همان روزهايی که مردم ايران با رای سرنوشت ساز دولت
تدبير و اميد را برگزيدند، نامه ای از طرف ۵۲۰ دانشمند اقليم شناس و
بوم شناس خطاب به سران کشورها منتشر شد. در آن نامه متخصصان ۴۴ کشور
جهان نگرانی شديد خود را از بحران های محيط زيستی اعالم کردند. اين دانشمندان با شواهد
محکم علمی تاکيد کردند در صورت ادامه روند تخريب محيط زيست تا سال ۲۰۵۰ کيفيت
زندگی فرزندان ما به شدت افت می کند. اين دانشمندان به ۵ عامل
مهم شامل اختلالات آب و هوايی، انقراض گونه ها، افت شديد تنوع اکوسيستم، آلودگيهای
هوا، آب و خاک و در پايان رشد جمعيت انسان و مصرف بی رويه اشاره کرده و تاکيد داشتند
اگر دولتها اقدامات موثری در خصوص اين بحرانها انجام ندهند آينده بشر با مشکالت زيادی
مواجه خواهد شد.ناگفته پيداست که کشوری مانند ايران با قدمت زياد تاريخی و بهره وری
گسترده از منابع طبيعی و قرار گرفتن در کمربند خشک کره زمين از شکنندگی بيشتری برخوردار
است. رخدادهايی از جمله خشک شدن درياچه اروميه – که از دغدغه های جدی دولت تدبير و
اميد است – نشان از اوضاع بسيار آسيب پذير و نگران کننده محيط زيست کشورمان دارد اما
متاسفانه به رغم اطلاع رسانی وسيع سال های اخير در رسانه های کشور در خصوص بحران های
زيست محيطی، هنوز نشانی از تغيير جدی و معنيدار در سياستهای کلان ملی ديده نمی شود.
افت شديد جايگاه ايران در شاخص های مختلف محيط زيستی از يک
سو و اوج شاخص هايی چون سدسازی، جاده سازی، ساختمان سازی، خودروسازی و صنايع آلاينده
از سوی ديگر همه نشان از جهت گيری اقتصاد کلان کشور در گسترش سازه هايی است که با به
جا گذاشتن رد پای اکولوژيکی وسيع، برای ما و فرزندانمان رفاه نياورده است، بلکه به
عکس مصيبت هايی مانند آلودگی شديد بسياری از شهرها، کشتار ساليانه حدود ۲۰۰۰۰ نفر
از هموطنانمان در سوانح رانندگی و کاهش شديد عرصه های جنگلی و مرتعی، آتش سوزی و يا
خشک شدن اکوسيستم های کشور در اثر به هم خوردن توازن آبی، ناقوس اضمحلال طبيعت و تمدن
ايران را به صدا درآورده است. همه اين رفتارها نقض صريح اصل ۵۰ قانون
اساسی است که در آن حفظ محيط زيست را برای پويايی نسل امروز و فردا وظيفه دولت می داند.
آخرين حلقه از زنجيره تصميمات شتابزده و مخرب، مجوز اجرای برنامه
گردشگری متمرکز در جزيره آشوراده است که در سفر اخير رياست جمهوری به استان گلستان
اعلام شد. اين منطقه به عنوان تنها جزيره دريای مازندران ( خزر) با سابقه بيش از ۴۵ سال
حفاظت و برخورداری از جايگاه حفاظت بين المللی است که هر گونه تغيير کاربری آن بر خلاف
قوانين مصرح داخلی و کنوانسيون های بين المللی بوده و آسيب های جدی اکولوژيکی را به
همراه خواهد داشت.
امضاء کنندگان اين نامه از اعضای هيات علمی دانشگاه ها و مراکز
تحقيقاتی کشور از جنابعالی انتظار دارند که به عنوان حقوقدان با اجرای اصل ۵۰ قانون
اساسی بيش از دولت های قبلی به محيط زيست توجه کنيد و با جديت تمام آنطور که در سخنان
نوروزی خود هم تاکيد داشتيد حفظ محيط زيست را سر لوحه اولويت های دولت قرار دهيد. لذا
از جنابعالی چند درخواست مشخص داريم که انتظار است بطور جدی پيگيری و ما را از نتايج
عملی آن مطلع فرماييد.
-
انتقال جاده پارک ملی گلستان خواست همه متخصصان، محققان و فعالان
محيط زيست و به خصوص سازمان حفاظت محيط زيست است. بعضی از امضاء کنندگان اين نامه،
که در دو نامه ديگر به روسای جمهور قبلی سيد محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد ( در تاريخ
های ۳۰ ارديبهشت
۱۳٨۲و ۲۵ مهر
۱۳٨۵ )اين درخواست را مطرح کردند، اين
بار اميدشان به جنابعالی است تا با تدبير، به اين خواست جمعی پاسخ شايسته ای بدهيد.
با تغيير کارکرد جاده فعلی در پارک ملی گلستان به مسير طبيعت
گردی و ساخت جاده جايگزين در شمال پارک زمينه توسعه گردشگری پايدار و شکوفايی اقتصادی
بخش های ترکمن نشين ميسر می شود و دولت می تواند اين منطقه بی نظير را در فهرست ميراث
جهانی يونسکو ثبت کرده و منبع ارزی پايداری برای نسل های امروز و فردا به جا بگذارد،
جاده فعلی با شرايط ساختاری و اثرات تخريبی که دارد حتی ممکن است به نزول رتبه حفاظتی
منطقه و تغيير عنوان اولين پارک ملی ايران منجر شود.
- با
دستور و حمايت جنابعالی کارگروه احيای درياچه اروميه با مشورت صدها محقق دانشگاهی داخلی
و خارجی به نتايج مشخصی رسيدند که احيای اين درياچه فقط با اصالح حوضه آبريز اروميه
ممکن است. ولی بازهم خبرهای نگران کننده ای می رسد که حکايت از پيگيری جدی انتقال آب
دريای مازندران به درياچه اروميه دارد که هم بر خلاف عقل جمعی است و هم در صورت اجرا
جز به باد دادن بيت المال، تخريب شديد محيط زيست و بر جا گذاشتن ردپای اکولوژيکی، درمانی
برای درياچه اروميه نخواهد بود. لذا از جنابعالی تقاضا داريم ضمن ادامه حمايت خود از
تصميمات متخصصان کارگروه احيای درياچه اروميه اجازه ندهيد منابع بيت المال در شرايط
سخت اقتصادی صرف پيگيری چنين پروژه هايی شود.
-
متاسفانه حرکت نسنجيده دو و نيم دهه اخير جنبش سد سازی در کشور
نه تنها بخش عمده بودجه عمرانی کشور را به خود اختصاص داد، بلکه به دليل عدم وجود مطالعات
دقيق و نياز سنجی، تاثيرات محيط زيستی خطرناکی به جا گذاشت که از جمله می توان به خشک
شدن تالاب ها و درياچه ها، گسترش ريزگردها، خشک شدن جنگل ها، نابودی ميراث طبيعی و
فرهنگی و از همه مهمتر دخالت وسيع در شبکه آبياری پايدار و خدادادی کشور اشاره کرد.
همين امر مصرف آب را در کشور به يک باره افزايش داد و باعث
تمرکز جمعيت در شهرهای بزرگ شد. اين بی تدبيری که متاسفانه همچنان ادامه دارد و رويکرد
جديد و خطرناکی به عنوان انتقال آب بين حوضه ای هم به آن اضافه شده است، آسيب بسيار
جدی به پيکره طبيعی و حتی ساختارهای اجتماعی و امنيتی کشور وارد می کند.
ما تاکيد داريم کشوری که در بسياری از شاخص ها با مشکلات جدی
مواجه است نمی تواند به داشتن جايگاه سوم جهانی در سد سازی افتخار کند چرا که توسعه
پايدار، توازن رشد در همه زمينه ها است و نه يک يا دو زمينه خاص، لذا از جنابعالی درخواست
تجديد نظر جدی در اين سياست ها را داريم. شايد هزينه کردن بودجه يک سد در زمينه آموزش
و پژوهش، اصلاح الگوی کشاورزی و مصرف آب و حمايت از دانش کهن حفظ آب در زير زمين (
قنات ) و شناخت پتانسيل ها و حفظ ذخاير ژنتيکی ما را از ساخت دهها سد بی نياز می کند.
اين نهايت ظلم به منابع بيت المال کشور و آيندگان است که برای نمونه بودجه سدی در دره
کمال در مجاورت پارک ملی گلستان با بودجه کل سازمان حفاظت محيط زيست کشور برابری کند،
و يا سدی مانند گتوند بر بستر گنبدهای نمکی بنا شود و سدی چون داريان مهمترين چشمه
طبيعی کشور مانند 'چشمه بل' را به زير آب ببرد و سد خرسان با نابودی هزاران هکتار جنگل
و نابودی جوامع محلی منطقه، اکوسيستم زاگرس و کارون را تهديد کند.
-
ما از رويکرد دولت تدبير و اميد به استفاده از پتانسيل عظيم
گردشگری کشور قاطعانه حمايت می کنيم ليکن بر اين نکته تاکيد داريم که طرح های مرتبط
با اشکال مختلف گردشگری به ويژه اکوتوريسم که در ارتباط مستقيم با طبيعت است بايد بر
اساس نتايج مطالعات دقيق کالبدی، در چارچوب اصول و ضوابط مشخص و ظرفيت برد اکولوژيک
تدوين و اجرا شوند.
تفاهم نامه اخير دولت در خصوص تبديل جزيره آشوراده به مرکز
گردشگری، نمونه مشخص برنامه هايی است که بنابر شواهد متقن فراوان نه پايه بررسی های
علمی دارد و نه بر اساس استانداردهای گردشگری پايدار در مناطق حفاظت شده طراحی شده
است، بنابراين ما شفاف سازی برنامه مديريت گردشگری را برای افکار عمومی، دوستداران
محيط زيست و متخصصان خواستاريم.
از حضرتعالی استدعا می شود در صورتی که اين برنامه مغاير با
قوانين داخلی و کنوانسيون های بين المللی و همچنين اصول علمی، حفاظت و گردشگری پايدار
ناهمسو تشخيص داده شود بدون هيچ ملاحظه ای ملغی گردد.
با توجه به موج جديد توجه سرمايه گذاران به سرمايه گذاری در
زمينه گردشگری در عرصه مناطق حفاظت شده و برای جلوگيری از تکرار ماجرای سد سازی های
بی رويه و بی ضابطه، اين بار در زمينه گردشگری، ما خواستار آن هستيم که يک سند لازم
الاجرای واحد برای انجام پژوهش های پايه و برنامه ريزی برای گردشگری پايدار درمناطق
حفاظت شده توسط متخصصان تدوين شود.
-
وضعيت جنگل ها در کشور بسيار نگران کننده است. از طرفی خشکسالی
های سالهای اخير و دخالت های نابجا در توازن آبی کشور و از طرف ديگر گسترش بی رويه
جاده ها در مناطق جنگلی، زمين خواری و آتش سوزی های بسيار گسترده لزوم توجه دولت را
به جنگل ها ايجاب می کند، لذا تقويت نيروهای حفاظتی و تقويت ناوگان هوايی اطفاء حريق
از خواسته ای جامعه علمی و دانشگاهی است.
-
آلودگی شهرها به خصوص کلان شهرها ناشی از بی توجهی به حمل و
نقل عمومی و در عوض حمايت از صنعت ساخت خودروهای شخصی است. بی توجهی به حمل و نقل عمومی
و توجه ويژه به زيرساخت حرکت وسايل نقليه شخصی شامل جاده سازی و اتوبان سازی گسترده
در شهرها و بين شهرها نشان از سياستگذاری اشتباهی است که حاصلی جز مصرف سوخت، آلودگی،
بيماری و کشتن و زخمی شدن صدها هزار نفر از هموطنانمان و تخريب محيط زيست و کشتار باقيمانده
حيات وحش ندارد. لذا از حضرتعالی استدعا داريم، چنانچه در سخنان اخير خود هم اعلام
کرديد گسترش راه آهن پيشرفته شهری و بين شهری را در برنامه های دولت به طور جدی لحاظ
و سهم حمل و نقل عمومی را از محل درآمد يارانه ها پرداخت کنيد.
حتی می توان با اختصاص مبلغی به عنوان ماليات حمل و نقل عمومی
به بنزين و گازوئيل، منابع مالی لازم برای گسترش راه آهن و حمل و نقل عمومی را تامين
کرد.
-
درخواست پايانی ما تحول و ارتقای ساختاری در دستگاه های مسوول
حفظ محيط زيست و منابع طبيعی و کاهش فشار ساير دستگاه ها بر آنها است. سازمان حفاظت
محيط زيست از ضعف شديد ساختاری رنج می برد و به رغم وظايف بسيار گسترده از اقتدار،
امکانات و منابع مالی، پرسنلی و تخصصی برای انجام اين وظايف برخوردار نيست. لذا به
جنابعالی پيشنهاد می شود تا دستور فرماييد ستادی به نام ' ستاد مطالعه و برنامه ريزی
به منظور تشکيل وزارت محيط زيست و ميراث طبيعی' متشکل از دانشگاهيان، محققان و نخبگان
داخلی و خارجی و سازمان های بين المللی تشکيل شود تا ضمن مطالعه تجربيات موفق حفظ محيط
زيست در ساير کشورها، منابع طبيعی و گردشگری، شيلات و آب را با توجه به رابطه تنگاتنگ
و نزديکی که سازمان های پراکنده فعلی دارند در يک وزارتخانه تجميع نماييد.
در پايان تاکيد می کنيم که حفظ محيط زيست، لازمه زندگی سالم
و رهايی از وابستگی به سوخت های فسيلی و اقتصاد نفتی است. تجربه نشان داده است کشورهايی
که به محيط زيست خود توجه بيشتری دارند نه تنها اقتصادی شکوفا و پايدار داشته بلکه
با کاهش وابستگی آنها به سوخت های فسيلی سالم و رفاه مردم خود را هم تضمين می کنند.