الف) پاسخ به چند سوال
سوال چهارم: آیا در اسلام، در حق اقلیت های قومی و دینی تبعیض وجود دارد؟
بحث تساوی حقوق اقلیت های قومی و مذهبی و... با بقیه مردم،
در یک چارچوب کلی تر که تساوی حقوق همه انسانها را تضمین میکند در قسمت های قبلی
مطرح شد و اثبات گردید که در تمامی مصادیق حقوقی [بین همه مردم] باید تساوی برقرار
باشد؛ در بخش بعدی نیز مطالب دیگری را تقدیم خواهیم کرد؛ در اینجا برای پاسخ به سوال
فوق چند سند را بررسی می کنیم:
مولا علی در برابر کسانی که خود را بالاتر از دیگران می
دانستند و حق و حقوق بیشتری طلب می کردند، فرمود: "انى نظرت فى کتاب الله فلم
أجد لولد اسماعیل على ولد اسحاق فضل" (اصول کافی، ج 8،
ص 69) یعنی من در کتاب الهی تحقیق کردم و هیچ سند و برهانی پیدا نکردم که حامی
برتری عرب بر عجم و موید تبعیض بین انسانها باشد [طرد تبعیض قومی و دینی. ]
روزی پیامبر و جمعی از اصحاب نشسته بودند، جنازه یک یهودی
از مقابل آنها تشییع شد، فرمود برخیزید و احترام کنید؛ پرسیدند یا رسول ا ایشان
یهودی است، فرمود: آیا او یک نفس نبود؟ انسان نبود؟ موجود نبود؟ "قاموا
نبی و اصحابه لجنازه یهودی قیل انه یهودی فقال ا لیست نفسا؟" (معاد فلسفی، از
بحارالنوار، ج 18، ص 254؛ مرآه العقول مجلسی، ج 14، ص 83.)
همچنین در جای دیگری فرمود: "الا من ظلم معاهدا او
انتقصه او کلفه فوق طاقته او اخذ منه شیئا بغیر طیب نفس فانا حجیجه یوم
القیامة"(کنز العمال، ج 3، حدیث 10924) یعنی آگاه باشید هر کس به مردمی که در
پناه مسلمانان زندگی می کنند ظلم نماید یا ضررى بزند یا تعهدی بیش از توانشان
تحمیل کند یا بدون رضایت چیزى از آنها بستاند، همانا من در روز قیامت با او محاجه
و مخاصمه خواهم نمود اما روایت دیگری که در این زمینه بسیار جای توجه دارد کلامی است
از پیامبر که در قالب یک مثال زیبا در چارچوب فرهنگ آن زمان بیان فرمود: "لا
تقوم الساعه حتى يؤكل المعاهد كما تؤكل الخضر"( مستدرک الوسایل، ج 11، ص 122؛ تاویل الدعائم، ج 3، ص 309) مفهوم آن
چنین است که خداوند دنیا را به آخر نخواهد رساند مگر آنکه تبعیض هائی که برای
اقلیت های قومی و دینی و مذهبی تقریر شده محو گردند و همگان از حرمت و حقوق و
موقعیت های مساوی برخوردار شوند.
در واقع این هم یک سند محکم دیگری است در برابر کسانی که
می خواهند به زور قوانین 1400 سال قبل را به همان شکلی که بوده زنده نگه دارند؛ در
حالی که پیامبر در حدیث فوق به وضوح آرزو کرده است روزی فرا برسد [و شرایطی فراهم
شود] که همه آحاد مردم از تبعیض ها رها شوند؛ یا در مورد برده داری نیز همینطور بود
و ما در قسمتهای قبل توضیح دادیم قوانین برده داری همگی برخلاف رضایت پیامبران
الهی بود ولی جبر مقتضیات زمان آنرا تحمیل می کرد.
در کل، تمامی آنچه که از حقوق بشر امروزی حمایت میکند به
نوعی در ظرف الهیات وجود دارد به شرط آنکه عینک تعصبات بی منطق برداشته شود و
بپذیریم که شارعین آسمانی همه ادیان از روی تقیه و اجبار خیلی از قوانین تبعیضی و
سخت گیرانه را تایید میکردند در حالی که خواسته قلبی آنها چیزی نبوده جز به رسمیت
شناختن و نهادینه کردن ارزش هائی که امروزه به نام آزادی و دموکراسی و صلح و تساهل
و تسامح و برابری شناخته می شوند.